Koartlyn kaam fan Reitze Jonkman en Arjen Versloot Het Friese Nederduits. Beknopte geschiedenis van de Nederlandse taal in Fryslân út. Se sketse dêr de posysje fan it Nederlânsk troch de tiid hinne, fan 401 oant en mei 2023.

Yn haadstik 9, dat de perioade fan 1821-1915 beskriuwt, komt it Frysk oan bar yn ferbân mei it stribjen nei in folweardiger plak. Sa waard by de Gysbert Japicxbetinking yn 1823 de winsk utere om it Frysk op de legere skoalle yn te fieren. Pas hûndert jier letter, oan it begjin fan de tweintichste iuw, wurdt der in foarsichtich begjin makke mei de emansipaasje fan it Frysk en dernei stribbe om de taal ta te litten yn ûnderwiis, rjochtspraak en bestjoer.… Lês fierder

Okkerlêsten kaam yn Gent in trettjinde-iuwsk hânskriftfragmint fan in kommentaar op de Institutiones grammaticae (‘Ynlieding ta de taalkunde’) fan Priscianus oan it ljocht. Oan ’e ein fan de Latynske tekst wurdt as auteur ien “Johannes de Frisia” neamd. Dy Jan de Vries koe dêrmei wolris de âldstbekende Fryske taalkundige wêze.

Fragminten fan hânskriften binne foar ûndersikers fan de midsiuwske skriuw- en lêskultuer wat potdiggels foar de archeologen binne. Hja befetsje allerhanne ynformaasje, mar it kin in heikarwei wêze om dy ynformaasje derút te heljen.… Lês fierder

Was de wereld nog maar zo groot

Jan Jacob Slauerhoff was nergens thuis. Was het het reizen dat hem aantrok, of het blijven dat hem afstootte? Hij werd in elk geval zowel aangetrokken als afgestoten door China, ‘het innigste mengsel van hemel en hel dat op aarde bestaat’. Als scheepsarts op de Java-China-Japanlijn deed hij inspiratie op voor gedichten, verhalen, de romans Het verboden rijk en Het leven op aarde, en fragmenten voor een derde. Hein Aalders en Menno Voskuil hebben deze onvoltooide trilogie nu opnieuw uitgegeven als De Chinaromans. Het zijn echte avonturenboeken, vol actie en met een vleugje magisch realisme.… Lês fierder

Metaforen worden vaak gebruikt als wij bewust spelen met taal om bijvoorbeeld een mooi stukje proza te schrijven of om een effectieve advertentie te ontwikkelen. We zijn ons al bewust van het feit dat de metafoor een belangrijk stijlmiddel is sinds Aristoteles. Toch hoef je geen schrijver of reclamespecialist te zijn om dagelijks gebruik te maken van metaforen. In de jaren 80 beargumenteerden George Lakoff en Mark Johnson namelijk in hun baanbrekende boek Metaphors We Live By dat iedereen metaforen gebruikt in het dagelijkse taalgebruik. Als je je dat realiseert, heb je snel door dat metaforische taalgebruik inderdaad overal te vinden is.… Lês fierder

Ik haw altiten in leafhawwer west fan Godfried Bomans, ik haw syn stikken ek altiten graach foarlêze mocht yn’e klasse : “De waarheid omtrent Sinterklaas”, syn “Sprookjes” , geskikt foar freedtemiddei it lêste oere, mar ik tink dat in soad jongelju syn taal net mear begripe, Bomans syn wurdeskat is oars as dy fan ús Facebook-en TikTok-generaasje, se witte al net iens mear wat “verorberen” is, of “vrijblijvend”.

Ik bin begong mei it oersetten fan in tal Mearkes en hjirûnder in priuwke. Bomans is troch syn wat archaysk taalgebrûk net altiten maklik oer te setten nei it Frysk; ik besykje dus ek mar wat…

Lês fierder by Brekt… Lês fierder

Gister kree ‘k et oktobernommer van et Stellingwarver tiedschrift De Ovend over de heerd en dat he’k vandaege lezen. Abel Darwinkel bestedet andacht an de film die Steven de Jong van mien verhael Sultan maeken wil. Abel ropt meensken op om heur op te geven as ze mitspeulen willen in de film. Dat doe ik hier ok nog een keer.

Lês fierder by Johan Veenstra… Lês fierder

Wat een heerlijk Fries jeugdboek is It geheim fan Gurja. Het boek is geschreven door de Noorse schrijfster Julia Kahrs en heet in het Noors Familien Brattbakk. Het is een spannend, mysterieus en origineel verhaal en ondanks een volstrekt onvoorspelbaar eind toch ook geloofwaardig. Het leest in de Friese vertaling van Rymke Zijlstra als een trein. Maar zo heb ik het boek aanvankelijk niet kunnen lezen en dat was bijna frustrerend.

Lês fierder by Brekt… Lês fierder