Joost Oomen: Ik ben kritischer op ze geworden, maar nog steeds hou ik van de Vijftigers

logo.ensafh

Twintig jaar geleden was ikzelf keizer noch tiger, maar een ietwat ongelukkige middelbare scholier in Sneek. Ik zat op een school waar veel muziek werd gemaakt en door de in Friesland bloeiende hafabra-cultuur (harmonie, fanfare, brassband, maar de afkorting is natuurlijk veel mooier dan dat), en het daaruit voortvloeiende overschot aan koperblazers, was dat voornamelijk muziek met toeters erin. Regelmatig jazzmuziek. Ik was geen blazer, ik was drummer en hoewel ik wel degelijk in een bandje zat dat veel speelde, was ik niet de beste drummer van de school. Het is weinig eervol om de op één-na-beste drummer van de middelbare school van Sneek te zijn, dus moest ik iets anders verzinnen om te doen, iets wat evengoed met ritme en jazz te maken had als drummen.… Lês fierder

Blog Hanneke de Jong: Taal

logo.ensafh

Hebben jullie dat ook? Dat je allergisch bent voor een woord?

Ik kan slecht tegen ‘dankbaar’. Dan zie ik zo’n Hallelujah-blik voor me. Ik ben wel ‘blij’ met iets maar ‘dankbaar’ zelden. Het wordt te veel gebruikt. Tegenwoordig is iedereen ook ‘geraakt’. Omdat iedereen dat zegt, kwam iemand op het idee om te zeggen dat hij ‘diep was geraakt’. Sindsdien is half Nederland ‘diep geraakt’. We zijn een land van papegaaien. Probeer het eens in je eigen woorden te zeggen. Dat doet veel meer met mensen. Omdat het jouw woorden zijn.

Lês fierder by Hanneke de JongLês fierder

Blog Johan Veenstra: Wondermooie droom

logo.ensafh

Ik drome haost altied vreselike aekelik. Dan bin ‘k bliede da’k wakker bin en moe’k zuver wat bekommen. Mar vannaacht kwam d’r een wondermooie droom langes en doe ha’k graeg nog veerderdromen wild. Ik leup mit Haarm en Jacob vanof Liwwadden naor een plak an de zee. Een hiele toffel zoj’ zo zeggen, mar in een droom kan alles.

Lês fierder by Johan VeenstraLês fierder

Schrijvers boos op Meta; boeken gebruikt voor chatbots

logo.ensafh

Nederlandse auteurs zijn boos op Meta, dat hun boeken zonder toestemming zou hebben gebruikt om AI te trainen. De teksten kwamen uit LibGen, een illegale database met miljoenen titels, die volgens Nieuwsuur is ingezet bij de ontwikkeling van Meta’s chatbot. De Auteursbond onderzoekt juridische stappen.

In LibGen stonden op het moment van gebruik meer dan de helft van de 49 bestverkochte Nederlandstalige boeken uit 2023. Van sommige auteurs, zoals Arthur Japin, zijn tientallen titels aangetroffen. Ook werk van Sacha Bronwasser en Philip Huff zat in de dataset.

Lês fierder by BoekenkrantLês fierder

Kollum Arjan Hut: “In plakje dêr’t in boer gjin wille krijt”

logo.ensafh

Yn 1936 brocht Johannes Doedes de Jong (1912-1996) syn earste dichtbondel út. Hy keas in aparte titel foar de útjefte: Lunchroom. Ek de omslach is opfallend, nammentlik in foto fan it ynterieur fan in kafetaria. It makket my nijsgjirrich, is de poëzy fan dizze skriuwer ek sa oars as oars?

Want – en ik oerdriuw fansels in bytsje – gewoanlik hjitte in Fryske fersebondel yn dizze jierren ‘Balladen’, ‘Sammele wirk’ of yn alle gefallen eat mei it wurd ‘Frysk’ of ‘Fryslân’ yn de titel. In omslach wie ornaris brún fan kleur, mei skriuwersnamme en titel yn reade of swarte letters, somtiden in houtfykprint.… Lês fierder

Taal by de hûsdokter

logo.ensafh

Yn Fryslân meie minsken Frysk prate, ek by de húsdokter. Dochs dogge in soad minsken dat net, ek al wolle se dat wol graach. As ik yn myn hûsdokterspraktyk kom, dan stean ik foar in kar: praat ik as ûnfertochte Friezinne út de Legeaën Frysk of Nederlânsk. Foar dy kar steane al of net bewust hiel wat Friezen en Friezinnen. Dy kar wurdt maklik as de fiertaal yn de praktyk Frysk is, as de assistinten en de dokters Frysk prate, dan giet it allegearre fansels. Mar as ien of mear fan harren net Frysktalich is, wat dan? Dy fraach hold my al langer dwaande en dêrom haw ik der in taalsosjologysk ûndersykje nei dien.… Lês fierder