Op it kongres ‘Frisian Humanities’ wiene der lêzings wijd oan 200 jier De lapekoer. Hein Jaap Hilarides hold doe in lêzing oer de tematyk dêr’t syn stik yn ‘Utljochte’ oer giet.

Nei de fal fan Napoleon feroare der yn Europa ek in soad op it mêd fan de taal- en letterkunde. Yn de earste helte fan de 19e iuw kaam de literatuer yn it ljocht te stean fan de ‘nije’ nasjonale identiteiten. Presys yn dy tiid skreaunen de bruorren Halbertsma harren earste wurk. Foar de Fryske literatuer wienen de âldste broer Joast en de jongste Eeltsje it wichtichst. Joast wie taalkundige, skriuwer en predikant, en Eeltsje dokter, dichter en skriuwer.… Lês fierder

In 2020 publiceerde Philippus Breuker, oud-medewerker van de Fryske Akademy en oud-hoogleraar Nederlands en Fries, een boek over zijn woonplaats Boazum in de Gouden eeuw. Dat was een boek over het dagelijks leven van gewone mensen in een (Friese) dorpsgemeenschap. In 2022 komt hij nu met een vervolg: Fryslân yn de Gouden Iuw. Het is (weer) een dik boek over Frieslands geschiedenis, taal en literatuur, waarin Breuker de politiek, wetenschap en literatuur van de Gouden Eeuw beschrijft en de sociale en maatschappelijke context van die periode reconstrueert. Mijn vraag bij het lezen was natuurlijk: speelt Koudum daar nog een rol in?… Lês fierder

Ik hebbe et boek Moord en doodslag in Friesland van Fenno L. Schouwstra lezen. Een boek over allemaol waor gebeurde moorden in Frieslaand. Ze stonnen vroeger nogal gauw mit et mes klaor… D’r is iene moord in de Stellingwarven in beschreven. Op maendag 3 september 1923 was et overal feest in Nederlaand. D’r wodde vierd dat keuninginne Wilhelmina 25 jaor regeerd hadde. Op ‘e Blesse was et ok feest. D’r stonnen een peer dri’jmeulen, een schiettente en een Kop van Jut. Kefé Van der Berg leup vol volk. ‘We nemen d’r nog iene!’ reup et jongvolk.

Lês fierder by Johan Veenstra… Lês fierder

Het zijn zware jaren voor Joost de Jong, boekenrecensent van het literaire katern van de Veendammer Courant. Sinds een aantal jaar kampt hij met een reader’s block waardoor het hem maar niet lukt om boeken uit te lezen.

“Ik weet nog precies waar het begon: bij De Heilige Rita van Tommy Wieringa, oktober 2017”, aldus De Jong. “Prima boek verder, daar niet van, maar ik was halverwege en opeens kwam ik niet verder. Ik bleef maar hangen bij een hele specifieke zin: ‘Hij kon goed biljarten’. Een heel kort, klein zinnetje, normaal gesproken geen onoverkomelijke hobbel, maar ik kwam gewoon niet verder.… Lês fierder

•• Vanwege de Week van het Nederlands deze week vijf gedichten over (de Nederlandse) taal. Als derde een gedicht van Edwin de Groot.

De schijn van onbevlekt

ik herinner mij nog dat de postbode afscheid nam van zijn gleuf
hij kreeg er een inwerp-opening voor terug
de post lag niet anders op de mat

dat ik werkte met, ik zei mongooltjes, voor de drumband uit
ik liet ze, ik moest me ongelogen doodschamen en toen
werd kreupel rechtgezet met minder valide

Lês fierder by Neerlandistiek… Lês fierder

Skoanmoeke was nòch mar un meiske fan 12 jaar toen se al sútele moest. Twee emmers met ferse melk an ut stuur fan’e fyts en de eiers in un doaske in ‘e haan. Inderdaad har heit en mem probearden as kleine boer foarút te skarrelen in de jaren ’30 fan ‘e foarge eeuw.
Toen se op un kouwe winterdach met de fyts kwam te fallen, se kon amper bij de trappers fan’e fyts, futdaleks naar hús. Ut earste wat har mem froech was ‘hoe is’t mei de aaien?’ Wat nou froeger was alles beter!

Lês fierder by Omrop Fryslân… Lês fierder

Taal aan de wandel:

Het Nederlands heeft een overleden oudtante: het Gotisch. Het Gotisch en de Oostgermaanse tak waartoe het behoort, zijn helemaal uitgestorven. Daar staat tegenover dat er geen één Germaanse taal zo vroeg uitgebreid gedocumenteerd is als het Gotisch: er is een groot deel overgeleverd van de Bijbel in het Gotisch van de vierde eeuw n.C.

Verwante talen worden vaak in een stamboom gezet. Eén taal staat dan aan het hoofd en haar dochtertalen staan er als vertakkingen onder. Het Nederlands, de Zeeuwse en de Limburgse talen kun je bijvoorbeeld als dochters zien van het Oudnederlands, dat zelf weer een dochter is van het Westgermaans.… Lês fierder