4 en 5 Maaie komme der wer oan. Akkrum, 1945, wie ik amperoan twa jier. Wat hingjen bleaun is fan dy lêste oarlochsdagen binne allinne wat dizige bylden en lûden. Pas jierren letter hearde ik wat dy ynholden. Miskien ha ik in diel dêrfan net iens bewust belibbe en binne it eigen fantasijen, ûntstien út de ferhalen.
Sa sit ik by mem op skoat op it kelderstrepke. In Dútske munysjetrein passeart Akkrum en wurdt ûnder allerheislikst gerattel fan mitrailleurs besketten út oergûlende Ingelske fleantugen wei.
Ik bin der wis fan dat it eigen waarnimmings binne, dy lûden binne my altyd bybleaun.… Lês fierder

It hiele libben is in ôfskied wurdt wolris sein. Ja, as jo der op in bepaalde wize nei sjogge. Mar it is wol wat in pessimistyske foarstelling fan saken. Fansels gean dingen foarby, miskien spitich, mar like faak is dat net sa slim en tinke je der mei niget en waarmte oan werom.
In soad hinget derfan ôf ûnder hokker omstannichheden, mei hokker emoasjes saken út it sicht ferdwine en … hoe’t je dermei omgean. Dat is lang net foar eltsenien gelyk.
It ferlies fan in neiste hakt der fansels flink yn. Mar wa oerkomt dat net?
Sûnder al tefolle krupsjes de tachtich passearje?… Lês fierder

… wurdt faak sein as eat wol hiel tafallich is. Earlik sein is it oan my net bot bestege. Ik ha der frede mei dat net alles te ferklearjen is en mearkes, hoe aardich ek, bliuwe mearkes.
Dat nimt net wei dat je soms wolris wat oerkomt …
It grutste part fan myn famylje is hikke en tein yn Fryslân en dêr ek bleaun. Net allegear,
âldomke Sytze Jehannes Kooistra (1868-1951) bedarre as ûnderwizer yn Amsterdam. In pear kear yn’t jier gie er op besite by de famylje yn Akkrum, ek by ús.
In freonlike, al wat âldere baas mei in griis burdsje, gouden briltsje en mei moai waar in striehoed op, sa sjoch ik him noch foar my.… Lês fierder

Alwer sa’n moadewurd dat ôfrûne jier gauris yn kommentaren, kollums, diskusjes, ensafuorthinne opdûkt.
Libje yn in bubbel betsjut safolle as mei eachkleppen op rinne en je ôfslute foar in grut part fan wat der fierder om je hinne bart, meastentiids mei folle oertsjûging fan eigen gelyk.
Foar’t jo der erch yn hawwe sitte jo yn sa’n bubbel en drage dy fol faasje út.
Advertinsjes, reklames, mar ek politisy meitsje der tankber gebrûk fan. Hoe mear oanpraat wurdt ta in sympatyk eagjende, werkenbere groep te hearren wat makliker ferkeapet in produkt.
Sa ha jo de kar út bygelyks lokkige famyljes tanksij AH en Jumbo, wintersporters, iensume tankbere âlderen dy’t holpen wurde, frisse, goed útsjende jongerein, avonturiers, wrâldboargers en gean sa mar troch.… Lês fierder

Waarover spraken zij ….

Sis it mar … gie it sa?

Biden: No noch even oer Oekraïne …
Xi: Dat is wol dúdlik, de NAVO bedriget Ruslân en Oekraïne heart by Ruslân neffens Poetin. Fansels dat dy aksje ûndernimt.
Biden: Mar bêste Xi, mei alle respekt, dat witst dochs wol better?
Xi: Taiwan wurdt troch jimme ek al opjutten om selsstannich te bliuwen, wylst it feitlik ûnderdiel fan Sina is.
Biden: Mar de Taiwanezen tinke dêr yn mearderheid oars oer.
Xi: Dat is noch mar de fraach. Jimme dumpe dêr aardich wat propaganda, dêr’t de helte fan leagens binne.
Biden: O ja?… Lês fierder

Bûten moard en deaslach op it wrâldtoaniel ûnderfine minsken ek oare swierrichheden dy’t it sin bedjerre. Bygelyks senioaren mei fytshelmen op e-bikes, gjin erch deryn yn hawwend dat se folle hurder geane as op in gewoane fyts en dêrtroch geregeld immen fan ’e sokken driigje te riden, hastige automobilisten, dy’t harren ûnder hels getoeter blau ergerje oan wat foarsichtiger ferkearsdielnimmers, buorlju dy’t foar de safolste kear in lûdroftige barbecue hâlde oant djip yn ’e nacht mei lûde muzyk, hûnen dy’t op je stoepe skite en tsjin de bûtenmuorre pisje …
Dat lêste bringt my op leed dat de lêste tiid noch alris yn it nijs is en neffens guon dupearren freget om in oplossing, nammentlik agressive en bytgrage hûnen.… Lês fierder

Dy rûn ik koartlyn, yn figuerlike sin, twa kear tsjin ’t liif. Yn ‘Wij waren geen soldaat’ en mei ‘Het leger was voor losers’ as ûndertitel, skreaun troch sosjolooch en sjoernalist Herman Vuijsje, lies ik earst hoe’t nochal wat linkse jongeren yn ’e twadde helte fan ’e foarige iuw tsjinoer it leger stiene.
As twadde beseach ik hjir yn Harns de eksposysje ‘Helmen vol Verhalen’ oer feteranen fan ferskate misjes. Yn beide gefallen kin der mar ien konklúzje wêze: dat delbûgjende nei alles wat militêr is troch ferskate, doedestiidse linkse babyboomers slacht hielendal nergens op.
Sa’n bytsje fan ’e jierren sechstich ôf lieten guon, sa as Vuijsje sels, harren triomfantlik ôfkarre mei de saneamde S 5, as graadmjitter foar mentale ûngeskiktens.… Lês fierder