Martsje de Jong

Hup Aant Jelle

logo.ensafh

Al salang’t it my heucht wurdt my ferteld dat it Frysk ferdwynt as wy der net goed op passe.

Ik wie noch mar sa’n famke doe’t ús heit my der al op wiisde dat ik Frysk prate moast tsjin Nederlânsk pratende boarters. Of tsjin myn playmobilpopkes en plestik soldaatsjes. Hy woe mar net fan my oannimme dat it yn it Frysk foar gjin meter boartsje woe; dy popkes praten allegear Nederlânsk. Cowboy’tsje en Yndiaantsje boartsje – soks soe no net iens mear meie, trouwens – slagge ek net yn ús memmetaal, sels net as alle dielnimmers oan dit populêre tiidferdriuw thús ek Frysk praten.… Lês fierder

Martsje de Jong

Baarn deryn!

logo.ensafh

Ofrûne wike ferskynde yn it Friesch Dagblad in kollum fan Jaap Krol oer de positive saken yn de Fryske literatuer fan hjoed-de-dei. De titel fan it stik wie ‘Fryske Boekewike’. Hy reflektearre wat op ’e jierren sechstich en santich, doe’t in stikmannich ‘angry young men’ (net syn wurden) de Fryske skriuwerswrâld opskodde mei eksperimintele romans. Lês: mear en eksplisitere seks, alternative stavering, l’art pour l’art om it mar yn trije wurden gear te fetsjen.
Literatuer hie doe gâns mear gesach as no, sei Krol, mar gelokkich wie der no ek genôch moais en hy neamde ûnder mear de Gysbert Japicxpriis foar Spegel en Sonde fan Jetske Bilker – in boek oer alzheimer –, it ferskinen fan de humoristyske nije ferhalebondel fan Sipke de Schiffart en it kadoboek Hiltje yn Pella fan Anita Terpstra.… Lês fierder

Martsje de Jong, Ydwine R. Scarse

‘Ienenfjirtich dingen’ en fyftjin minsken

logo.ensafh

Kafee ‘De Gouden Leeuw’ yn Tresoar hat al mear as ien kear oantoand him prima te lienen foar in jûntsje literatuer. Oft dat no giet om in dichtersjûn of om de presintaasje fan in boek of bondel, it sit der smûk en húslik, sa mei dat ferskaat oan stuollen en dy royaal fulde boekekasten. Dy flierkleden is wat in poatebrekkerij, mar hawar, dêr is grif wat op te finen. In laachje antyslip soe gjin oerstallige lúkse wêze.

Woansdei 18 oktober wie it kafee dekôr foar de presintaasje fan ‘Ienenfjirtich dingen’, in bondel mei proazagedichten fan de Deenske wjergader fan Nyk de Vries: Carsten René Nielsen.… Lês fierder

Martsje de Jong

Dichters all over the place

logo.ensafh

Foar in folk dat bekend stiet as stiif, stuch en sels saai, sitte der ûnder de Friezen in ferrekt soad dichters. Of yn elk gefal minsken dy’t gedichten skriuwe. Poëzyleafhawwers.
De ôfrûne wiken kamen se by tsientallen tagelyk foar it ljocht op lytse en grutte dichtersbarrens. Yn Harns, dêr’t ein septimber yn it ramt fan de ILFU 1000 dichterstour goed sechstich minsken achter de mikrofoan kamen om wurk fan harsels of fan in oar foar te dragen. Twa dagen letter wie de presintaasje fan de mânske blomlêzing ‘It ritme fan Rixt’, dêr’t fyftich fersen fan likefolle leden, ryp en grien, fan it dichterskollektyf Rixt yn opnommen binne.… Lês fierder

Martsje de Jong

Ingelsktalige blomlêzing ‘Earthskin’ presintearre

logo.ensafh

Yn it kafee De Gouden Liuw yn Tresoar is freed 2 juny de Ingelsktalige blomlêzing Earthskin fan Elmar Kuiper presintearre. Dizze mânske bondel is útjûn by de grutte Yndiaaske útjouwer Copper Coin Publishing út New Dehli. De tachtich ferzen binne útkeazen út acht bondels en oerset troch David Colmer.
Tagelyk mei de presintaasje fan Earthskin waard ek in lytse útstalling iepene mei portretten fan Fryske skriuwers, yn ’e jierren santich makke troch Elmar syn heit, fotograaf Henk Kuiper (1943-2005).
It binne tige ynkringende portretten, dêr’t de eagen sa fan sprekke, dat jo betiden it idee hawwe rjocht yn ’e siel fan de skriuwer te sjen.… Lês fierder

Martsje de Jong

Katharsis yn De Gouden Liuw

logo.ensafh

Tiisdei 16 maaie wie ik yn it pop-upkafee ‘De Gouden Liuw’ yn Tresoar om te sjen en te hearren hoe’t Gabrielle Terpstra (32) út Ljouwert eksamen die foar de Academie voor Popcultuur. De hie der in foar elkenien tagonklike live-perfomance fan makke, mei de namme Katharsis, dat sawat betsjut as lottering, suvering. De kroech siet aardich fol mei belangstellenden en dichters dy’t útnûge wiene om ek op te treden. Yn haadsaak dichters út de underground, sa’t dat sa moai hjit. Skriuwers dy’t harren poëzy net intsje op lânskip en stilearre langstme nei wat west hat, mar dy’t rau dichtsje, net sjogge nei de perfekte taal, mar nei it gefoel en sa wie it by Katharsis ek.… Lês fierder

Martsje de Jong

Fergetten lân

logo.ensafh

Foar my binne de nammen fan bou- en greidelân ferbûn mei dêr’t ik weikom: Penjum. Stikken mei nammen as Bargekop, Bile, Hynstekop krigen dy namme fanwegen harren foarm, mar binne troch ruilverkaveling al lang harren nuveraardich model kwyt. Oare stikken krigen de namme fan de brûker (Beppes tún, Pietsje trije), fan spûkferskiningen (Swevelstokken), of waarden neamd nei de haadpersoan út in leginde (Okke Hel). De Duvels Heale wie in eintsje grientetún oan ’e foet fan ’e terp. Wie it in mislik stikje grûn? Hie de pastoar dêr, of letter de dûmny, dy’t der ynearsten dêr it sicht op hie, it swurk dêr driuwen sjoen, of wie de brûker fan it heal pûnsmiet in fûleindige flokker?… Lês fierder