ik wurd al brún oan ’e râne
noch in stoarm en ik lis ek
nei de hurde wyn ferline wike
like it op ’e grûn wol hjerst
in els rûgelet omraak
sa fol yn ’t blêd lykwols
kin er ek rij wêze
foar my is it in griis
sa lang hingje ik noch net… Lês fierder
It wie middennacht. Ik stapte nei bûten ta en seach ta myn ferrassing dat it ljochtmoanne wie. De moanne wie hielendal fol. Ik moast tinke oan passaazjes út Walden fan Henry David Thoreau út 1854, dy’t ik krekt dizze jûn lêzen hie, passaazjes oer rinne troch it tsjuster.
Yn Walden beskriuwt Thoreau de twa jier dat er – by wize fan eksperimint – weromlutsen wenne yn in selsboude hutte by de troch bosken omjûne mar Walden Pond yn it noardeasten fan Amearika yn ’e steat Massachusetts en libbe fan de beanne dy’t er ferboude en ferkocht en fan wat er byinoar fiske yn ’e mar.… Lês fierder
foar Saske
it eilân slacht har doeken ôf
byt parten út de kim
tichteby leit hjir myn memmelân
de stjoerman ropt om alle hens
strunende skuorwinen meitsje
dit sicht suver huverich
ik kin har hast reitsje
mei myn hannen, hast
har teare holle tútsje
dochs in izige ûnrêst
ferwûnet it paad
blyn farwetter foarút
soe har werkenning
noch knypeagje nei my?… Lês fierder
‘Hee Morgan…!’ De donkere fyftiger seach op doe’t er de limûsine útstapte.
‘Mista Yllema… wat dogge jo hjir yn Den Haach?’
‘Ik haw in fraachpetear foar Ensafh.’
‘Enza..?’
‘Ja in literêr blêd út Fryslân, it hjitte foarhinne Farsk.’
‘Farc?’
‘Farsk! Mar eh do buorkest de lêste tiden ek hiel aardich sjoch ik… net gek… limûsine, bestjoerder, krytsjestreek, rolex. Dochst neat mear foar fakbûn ju?’
De swiere donkere man lake him in huodsje. De holle grut as in fuotbal.
‘Ik bin mei it fakbûnswurk opholden, krige tefolle lêst fan ’e rêch.’
‘Hoe no?’
‘No ja minister wêze ûnder Mugabe is nochal dreech wurk… lyts bedriuwsûnkje hân sis mar.’… Lês fierder
Wy binne wer thús. Fryslân, lân fan Friezen, of sjoch en harkje nei de fize, ynsinewearjende mar krekt net planút stellende ynternettekstkes fan Eeltsje Hettinga en Elske Schotanus, de Jut & Jul dy’t inoar neipratend ivich en altyd en oeral it brune gefaar sjogge, it nasjonalisme dat út ’e bocht fljocht, it rassisme dat om ’e hoeke klear stiet. Mar gelokkich is it FAFK alive & kicking.
It nijste slachtoffer fan dit duo – dat syn praktiken mar gewoan útoefenje kin op it worldwideweb, sûnder replyk te krijen, sûnder in wjerwurd, sûnder in spoar fan in troch har ferûnderstelde ‘Fryske Mienskip’ dy’t der wat tsjin yn bringe kinne soe – is de alsidige keunstner Gerrit Breteler út Nes.… Lês fierder
Maar er is meer. Gisteren brak Abe de Vries een lans voor de Bijbelvertaling van E.B. Folkertrsma. Ook al zo’n foute Fries. die al voor de oorlog de joden als een inferieur ras bestempelde. Vorig jaar al schreef Abe de Vries op zijn log het volgende: ‘Menear Folkertsma wie in integere man, mei útsonderlike kwaliteiten. En hy koe net witte fansels wat fan de ynsichten en ideeën dy’t er hie, krige, fêsthâlde of fersmiet, letter as fassistys yn ‘e ban dien wurde soe.’ Ook met deze woorden moest hij zo nodig weer de knuppel weer in het hoenderhok gooien. Als je ook maar enige notie hebt van de racistische taal die ‘EBF’ ooit heeft uitgekraamd, dan heb je achteraf weinig boodschap aan zijn retorische kwaliteiten.… Lês fierder