Willem Winters

Oarloch

logo.ensafh

Iepen brief oan de hear Speerstra,

It is moai dat jo alwer in pakkend boek skreaun hawwe oer minsken dy’t in bak ellinde oer harren hinne krigen. Oft it no giet oer emigranten, Nederlânske soldaten yn Ynje, jo litte op oangripende wize sjen fan hokker gefolgen sokke saken binne. Faak binne sokke minsken – oft se no yn Austraalje harren plakje net fine koenen of fjochtsje moasten yn Bosnië – swier skansearre, foar jierren, as it net foar harren fierdere libben is.

Jo ûnderwerpen lizze noch ticht tsjin ús wrâld oan. Mei in bytsje empaty kinne wy wol in aardich begryp fan harren mankeminten en problemen krije.… Lês fierder

Geart Tigchelaar

Dûbeld skeind

logo.ensafh

Besprek Skeind ferline fan Douwe de Graaf

Douwe de Graaf (*1941) hat mei Skeind ferline syn romandebút levere. Hy hat earder fjouwer non-fiksje boeken oer de skiednis fan Drachten en omkriten skreaun.

De titel fan it boek kin in soad ynhâlde. Krekt troch syn suver wat klisjeemjittigens en algemienens sprekt it net oan. Dêr komt noch by dat it omkaft fan it boek net botte spannend oandocht. Op de foarkant in nêst ljipaaien mei oan de efterkant in strjitte dy’t grif it wenplak foarstelle moat dêr’t Romke, de haadpersoan, opgroeide mei syn mem. De kaaipassaazje út it ferhaal is lykwols ôfprinte op ’e efterkant en dat ûnthjit wól it ien en oar.… Lês fierder

Hedwig Terpstra

Goffe Jensma: ‘Der is gjin bettere manier om dysels kennen te learen as troch dysels mei oaren te fergelykjen.’

logo.ensafh

Goffe Jensma (Kornhorn, 1956) is sûnt 2008 heechlearaar Fryske taal- en letterkunde en sûnt 2012 opliedingshaad fan de bachelor Minorities & Multilingualism en de master Multilingualism oan de universiteit fan Grins. Fan 2001 ôf wie er as wittenskiplik ûndersiker Fryske letterkunde ferbûn oan de Fryske Akademy en fan 2006 ôf as bysûnder heechlearaar oan de Universiteit fan Amsterdam. Hy hat skiednis en filosofy studearre yn Grins en is yn 2004 promovearre yn de godstsjinstwittenskip. Foar syn proefskrift De gemaskerde God, François Haverschmidt en het Oera Linda Boek krige er de Mallinckrodtpriis foar de bêste Nederlânske dissertaasje op it mêd fan teology en godstsjinstwittenskip yn de ôfrûne tsien jier.Lês fierder

Friduwih Riemersma

Shaken: de Fryske Akademy en de statistyk

logo.ensafh

Shaken: de Fryske Akademy en de statistyk

De Fryske Akademy hat op har Taalweb Frysk en de staveringsoanpassing (http://www.fryske-akademy.nl/nl/taalwebfrysk-faq/), ûnder it kopke: ‘Hoefolle feroaret it wurdbyld troch de staveringsoanpassing?’ in opmerklike útlitting dien. “De wurden (ynklusyf gearstallingen en ôfliedingen) dy’t wizigje, meitsje wat frekwinsje oanbelanget mei-inoar 0,07% út fan [it totaal fan] 8 miljoen wurden.” Ik haw dêr hurd om lake, hoewol’t gûle miskien mear op syn plak west hie: it wie in tige kontraproduktive foarm fan gerêststellende retoryk.

Pieter Breuker hat yn syn artikel “Trije jier ‘stúdzje’, € 378.000 subsydzje en dan dit (IV). Sitaat foar de sneintejûn: Lies, damned lies, and statistics” al it ien en oar opmurken oer it polityk tapassen fan statistyk.… Lês fierder

Hugo von Hofmannsthal, André Looijenga

Nei it lêzen yn Dante / Nach einer Dantelectüre

logo.ensafh

 

Nei it lêzen yn Dante

As swart útslein brûnzen grêflidden
Bin de ferneamde swiere âlde fersen
Kâld fiele se oan, ûnferwoastber, drage
Deadenpronk, swartgriene wapenskylden
En in ynskripsje, koper op metaal
Dy’t tinken docht, mar gjin huver jout.
Do lêst en úteinlik komsto by in wurd
Dat is, sa’t dyn siele gauris aand hie
En nea beneame koe, wêr’t se op doelde.
Fan dan set tsjoen útein. Yn elke kist
Bûnst binnenyn mei libbene knokkels
It libben, ûnder komme skouders te plak
It lid rattelet, tusken brûns op brûns
Is in smelle kier, skowe minskefingers
Troch en út de kieren streamt in ljocht
In ljocht, in wûndermoai waarm ljocht
Dat lang rêst hat yn kâlde donk’re grûn
En swijen yn him opsûgd en djippe rook
Fan nachtfruchten, dit ljocht streamt op
En op it lid fan har kisten sette del
De bleate foet yn goudene sandalen
De tûz’nen libbenen, en se sjogge
Nei dy en it toaniel fan spoekige rigen
En prate mear as datst begripe kinst.… Lês fierder

Daam de Vries

Narjende plofhinnen

logo.ensafh

‘Peste’ stiet yn it Frysk Hânwurdboek mei as earste ferklearring: ‘op gemiene wize pleagje’. Ik woe it – as it jim goed is (en ek as dat net sa is) – mar op ‘narjen’ hâlde. ‘Peste’ is grif frekwinter en gongberder en, noch wichtiger, mear fan dizze tiid mar dat nukt my neat.

Puber docht puber dea.

Noch net sa lang lyn, wike as wat, heechút in pear moanne of in fearnsjier. Lân yn oerstjoer. Triennen. Alderhanne lilk folk. Telegraaf der by, de ‘dieder’ yn fol ornaat op de foto, frijwat behyplik balkje oer de eagen dat mear op in splinter liket en – nei’t myn grafysk each miende te merkbiten –mei sa’n tweintich persint transparânsje.… Lês fierder

Reinold van Oevering

Longerje nei de maaitiid

logo.ensafh

 

It lêste skoalfamke
dat healwei novimber
yn in himdsje
fan skoalle nei hûs fytst,
is krekt sa
yn it moed taastend
as de lêste wite roas
yn de tún,
dy’t nettsjinsteande de kâlde nachten
noch dapper bloeit –
wat is de winter oars
as wachtsje op de maaitiid,
wachtsje op blommen yn bloei
en op jonge fammen
dy’t yn himdsjes en rokjes
nei skoalle fytse.… Lês fierder