Roald van Elswijk

Fan Iðunn oant Iduna – Harmen Sytstra en taalherfoarmers yn Skandinaavje

logo.ensafh

Yn Fryslân is Harmen Sytstra benammen bekend om syn Iduna-stavering, in ortografy dy’t basearre wie op de argayske stavering fan Aldfryske rjochtsteksten. ‘Iduna’ is, sa’t wy witte, ek de namme fan it troch Sytstra oprjochte en redigearre literêre tydskrift (1845-1862). Yn dizze namme leit in ferwizing nei Iðunn, de Aldnoarske goadinne fan de dichtkeunst dy’t har kollega-goaden mei har appels boppedat de ivige jeugd joech. Net inkeld de namme, mar ek it idee efter Sytstra syn útstel, in histoaryske stavering foar it Frysk, hat syn oarsprong yn Skandinaavje. It wie ommers de Deenske taalkundige Rasmus Rask (1787-1832), dy’t yn Frisisk Sproglære (Fryske Spraakleare, 1825) úthâlden hie dat it Frysk al sûnt de 14e ieu útstoarn wie, en dat der inkeld brokstikken fan de âlde taal oerbleaun wiene.… Lês fierder

Harmen Sytstra

Ofskied fan freonen, dy’t nei de Feriene Steaten fan Noard-Amearika teagen

logo.ensafh

Dit gedicht haw ik útkeazen om’t it goed de sterke punten en wichtichste tema’s yn it poëtysk wurk fan Harmen Sytstra sjen lit. It is hiel oare poëzij as tsjintwurdich wenstich: direkt, mei grutte wurden, retoarysk, dreech, polityk, God, Fryslân, taal. Der sit ek wat mankelyks yn: lykas it earder wie, wurdt it net wer. Mar boppe alles is it oanklacht oan it ‘(be)stjoer’, de machthawwers dy’t it barre litte dat safolle minsken fuorttsjogge út Fryslân. Ommers, dit is in fers út 1849 – in tiid fan revolúsje: it jier derfoar hiene de boargers yn Frankryk en yn Dútslân op ’e barrikaden stien… Dizze liberale revolúsje, dy’t op in soad plakken útrûn op in desyllúzje, sympatisearre Harmen Sytstra grif mei.Lês fierder

André Looijenga

Foaropwurd 79: terrarium fan taal

logo.ensafh

Prachtich ommers dat Ljouwert ferline wike in stapke tichterby de titel Kulturele Haadstêd fan Europa kommen is. Foar de stêd en foar Fryslân soe dit predikaat moaie kânsen opsmite kinne. Mar jild en grutte projekten allinne helpe net, en de plannen hawwe tige ferlet fan konstruktive krityk, oars komt it dochs noch op ’e kop ferkeard.

Lân fan taal tsjinnet him oan. Ynienen binne der konkrete ûntwerpen fan dit multymediaal erfgoedsintrum en museum foar meartaligens, de nije dependânse fan Tresoar en Afûk. Mar moat soks eins wol wêze? Moat soks krekt dêr? En witte se eins wat se dermei moatte?

glêzen doaze

Op de webside www.lanfantaal.nlLês fierder

C.O. Jellema, Edwin de Groot

Kertier/ Tijdverblijf

logo.ensafh

Kertier

Alles dat fan my hâldt
stekt de bonken út, myn hûn,
myn freon, de fûgels dy’t
ik fuorje as it friest.

Dêrom hâld ik
fan deade dingen,
fan porslein, in skilderij,
fan in printe fers.

Oersetting: Edwin de Groot

Tijdverblijf

Alles wat van mij houdt
gaat dood, mijn hond,
mijn vriend, de vogels die
ik voer geef als het vriest.

Daarom houd ik
van dode dingen,
van porselein, een schilderij,
van een gedrukt gedicht.… Lês fierder

Johannes Beers

Besprek oersetting mearkes fan Grimm

logo.ensafh

As bern hast gjin kar: mearkes komst oeral tsjin. It hat gjin doel dy der tsjin te fersetten, want oft it no in printeboek is, Disney-DVD of in ferhaal dat de juf fan it pjutteboartersplak fertelt, Readkapke, Frou Holle en Sniewytsje sykje dy allegear yn de earste jierren fan dyn libben op. Al kinne wy allegear de ferhaaltsjes wol neifertelle, dochs is it mar de fraach hoe goed wy de mearkes echt kenne.

Hokker heit fertelt hjoed-de-dei noch dat der mear as ien west hat dy’t besocht hat Toarnroaske te sykjen yn it kastiel dat mei toarnstruken begroeid wie. Hja stjerren in tryste dea, nei’t se fêstrekke wiene yn de struken.… Lês fierder

Rein de Lange

wintermoarn

logo.ensafh

as ik mei mysels praat hinget de romte fol mei wurden
en yn elts skaad sjoch ik in útdrukking fan dyn gesicht
bûten is it dampich, auto’s litte klinkers sankjes sjonge

myn hert trillet my dyn djipste lusten ta
ik rûk oan dyn shirt
it hat dyn hûd noch net ferjitten… Lês fierder